Nhiều thị trường gặp khó

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu các mặt hàng thủy sản chính trong 5 tháng đầu năm đã giảm từ 10% đến 40% so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, cá tra giảm sâu nhất với 40%, tôm giảm 34%, cá ngừ giảm 31%, mực bạch tuộc giảm 12%. Tuy nhiên, một số loại cá biển đã ghi nhận tăng trưởng tích cực như cá cơm tăng 53%, cá nục tăng 14%, cá chỉ vàng tăng 20%...

Về thị trường, hầu hết các thị trường chính đều giảm mạnh với mức từ 2 chữ số như Mỹ giảm 48%, EU giảm 33%, Trung Quốc giảm 25%, Hàn Quốc giảm 21%, Nhật Bản giảm 8%.

Theo phân tích của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep), có ba nguyên nhân chính khiến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam giảm 30% so với cùng kỳ năm trước từ đầu năm đến nay.

Thứ nhất, lạm phát và tình trạng tồn kho tăng đã làm giảm nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu tại các thị trường.

Thứ hai, sự cạnh tranh căng thẳng với các nước sản xuất khác về nguồn cung và giá cả, đặc biệt là Ecuador, Ấn Độ...

Thứ ba, sức khỏe và khả năng chịu đựng của ngư dân và doanh nghiệp thủy sản đã suy yếu do tăng chi phí sản xuất, giảm giá bán, tiêu thụ chậm, tồn kho tăng và khó tiếp cận vốn để duy trì sản xuất.

Tuy thị trường xuất khẩu thủy sản có thể khó khăn trong thời gian tới và phục hồi chậm, nhưng một số triển vọng tích cực đã được nhìn thấy trong nửa cuối năm.

Triển vọng tích cực

Tuy thị trường xuất khẩu thủy sản đang gặp khó khăn, nhưng có một số triển vọng tích cực đã được nhìn thấy trong nửa cuối năm 2023.

Theo dự báo của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep), trong quý III và quý IV năm 2023, xuất khẩu thủy sản có thể phục hồi một phần. Các nhà xuất khẩu đang tìm kiếm cách thúc đẩy xuất khẩu và mở rộng thị trường đến các quốc gia mới. Đồng thời, công tác xử lý tình trạng tồn kho, cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng cường công nghệ trong sản xuất thủy sản cũng được coi là yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành.

Ngoài ra, Vasep cũng đề xuất một số giải pháp để hỗ trợ ngành thủy sản vượt qua khó khăn hiện tại. Cụ thể, Vasep đề xuất điều chỉnh lãi suất vay USD xuống dưới 4% và lãi suất vay VNĐ xuống dưới 7% để hỗ trợ cho doanh nghiệp xuất khẩu. Đồng thời cho các doanh nghiệp thủy sản được giãn nợ 4-6 tháng cho các khoản vay đến lịch phải trả trong quý II và quý III, tiếp tục được vay theo hạn mức trong bối cảnh giảm xuất khẩu của 6 tháng đầu năm để các doanh nghiệp có thể thu gom ổn định nguồn nguyên liệu của nông-ngư dân và chế biến, trữ hàng chuẩn bị cho xuất khẩu ở các quý tiếp theo trong năm 2023.

Hiệp hội kiến nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục quan tâm và xem xét có gói kích cầu 10.000 tỷ đồng cho thủy sản nuôi ở Đồng Bằng Sông Cửu Long. Gói kích cầu dành cho các doanh nghiệp xuất khẩu thực sự mua dự trữ nguyên liệu từ nay để xuất khẩu sau 3-6 tháng nữa trong năm 2023 và quý I/2024, ứng phó với tình trạng đơn hàng xuất khẩu không có trong giai đoạn hiện nay. Thực hiện kích cầu sớm sẽ khiến người nuôi thủy sản có tâm lý yên tâm tiếp tục thả nuôi thay vì treo ao trong giai đoạn hiện nay.

Ngoài ra, Vasep cũng đề suất các giải pháp giảm chi phí kinh doanh thông qua chính sách thuế, phí, mức đóng BHXH và thời điểm đóng BHXH; Các vướng mắc trong quy định,...

Dù thị trường xuất khẩu thủy sản đang gặp khó khăn, nhưng có những triển vọng tích cực cho sự phục hồi trong cuối năm 2023. Các biện pháp như tìm kiếm thị trường mới, cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng cường hợp tác có thể giúp ngành thủy sản vượt qua thách thức và phục hồi nhanh chóng.